W tym artykule chcę Wam przybliżyć temat powikłań po toksynie botulinowej, gdyż jest to jeden z powszechniejszych zabiegów .
Mam nadzieję, że uda mi się zarówno rozwiać wątpliwości co do bezpieczeństwa zabiegu, jak i przedstawić ew. zagrożenia w taki sposób, aby mimo wszystko być świadomym i rozważnie podchodzić do zabiegów.
1. Toksyna botulinowa jest lekiem . Stąd podawać ją mogą tylko lekarze lub osoby z wyksztalcniem medycznym – ratownicy medyczni i pielęgniarki. Ci jednak, tylko na podstawie pisemnego zlecenie lekarza (z pieczątką lekarza pod zleceniem dla danego konkretnego pacjenta).
Nie mogą samodzielnie decydować o podaniu toksyny, nawet w celach „estetycznych”
2. Powikłania po botoksie są ogólnie dość rzadkie.
a. Część z nich jest wpisana jako ogólne ryzyko powikłań, które zależy od charakterystyki samego leku i iniekcji, a czasem od indywidualnej budowy anatomicznej pacjenta.
b. część powikłań zależy od miejsca wstrzyknięcia – ryzyko opadania powieki nie wystepuje w przypadku prawidłowego leczenia zmarszczek poprzecznych czoła, a jest wpisane w zabieg lecznia zmarszczek gładzizny.
c. Część powikłań jest ściśle związana z jakością preparatu.
Niezarejestrowane w Polsce i UE preparaty są obarczone zdecydowanie wyższym ryzykiem powikłań takich jak alergia, wstrząs anafilaktyczny, ziarniniaki czy stany zapalne i owrzodzenia w miejscu podania.
d. kolejna kwestia to technika i umiejętności – wraz z wiedzą i doświadczeniem maleje ryzyko pewnych powikłań i odwrotnie – brak wiedzy medycznej, ale też niewystarczające umiejętnoiści zwiększają to ryzyko.
3. Pamiętajmy jednak, że mimo że statystyki mówią o bardzo rzadkim wystepowaniu powikłań (<1%) – to są to statystyki oparte tylko na podstawie zgłoszeń pochodzących od lekarzy. Lekarze mają obowiązek zgłaszania wszelkich powikłań po lekach, którego to obowiązku nie mają, ponieważ wykonują te zabiegi nielegalnie, inni zabiegowcy np. kosmetyczki czy kosmetolodzy.
Ważne pytania i odpowiedzi.
Czy toksyna botulinowa to jad kiełbasiany? Trucizna???
Ależ oczywiście!
I nie ma w tym nic dziwnego.
Większość leków to substancje czynne, które w dawkach terapeutycznych mają działanie lecznicze, a w większych dawkach wywołują działania niepożądane, a nawet cieśkie dolegliwości lub śmierć.
Ich pozystywne działanie zależy więc od dawki.
Ponadto wiele leków wywodzi się z natury – przykładnem może być naparstnica, roślina trująca. Już w XVIII wieku dkryto, że naparstnica w odpowiednich dawkach jest lekiem ratującycm ludzkie życie, gdyż leczy niewydolnośś serca. Jej substancje czynne są wykorzystywane do dzisiaj.
Tak więc toksyna botulinowa zarejestrowana do leczenia kurczów spastycznych w neurologii, zaburzeń oddawania moczu w urologii, leczenia zeza okulistyce i leczenia określonych zmarszczek gładzizny, kątów oczu czy czoła w medycynie esteycznej jest tą samą substancją, którą w naturze spotykamy jako „jad kiełbasiany”, ale jako lek produkowana jest w warunkach laboratoryjnych i z pełnym nadzorem co do czystości, dawki i bezpieczeństwa.
Jak często występują powikłania po botoksie?
Działania niepożądane po toksynie botulinowej są zwykle umiarkowane i samoograniczające się, czyli zanikające samoistnie. Niemniej jednak część z nich jest źle tolrowana, zwłaszcza, gdy celem ma być przecież efekt poprawy wyglądu. . Wówczas nawet łagodne powikłania, czy te które same „przejdą” – są źle tolerowane przez pacjentów i sprawiają im po prostu zawód i złe samopoczucie.
Najczęścieś spotykanymi powikłaniami, którym ciężko idealnie zapobiegać są zasinienia, niewielkie obrzęki i ból w miejscu wkłucia. Jest to w końcu uraz ostrym narzdziem i z takim następstwem można się liczyć.
Opadanie linii brwi, czy efekt „mefisto” – trójkątnego unoszenia brwi, również są opisywane jako dość częste – choć rzadsze niż zasinienia i są już zdecydowanie gorzej akceptowane.
Opadanie powieki nie jest częste i w większości przypadków jest związane z nieprawidłowa techniką podania. Wraz z doświadczeniem, dobrą techniką i lepszymi umiejętnościami – ryzyko tego powikłania zmniejsza się.
Reakcje alergiczne należą do rzadko zgłaszanych działań niepożądanych. Objawy mogą wahać się od trywialnych do cięższych wysypek, a także może wystąpić wstrząs anafilaktyczny. Zwykle jest to związane z niską jakością preparatu i w Polsce, do tej pory, takie powikłania opisywane były tylko po niezarejestrowanych preparatch.
Dość częstym powikłaniem są przejściowe bóle głowy – te nie są związane z techniką podania, tylko z samym działaniem toksyny podczas pierwszych jej dni „wbudowywania się” w zakończenia nerwowe.
Zakażenia to również rzadkie powikłanie. Ryzyko rośnie wraz z warunkami przeprowadzania zabiegu (np. podczas nielegalnych „botoks party”) lub z niewystarczającą dezynfekcją podczas zabiegu i nieprawidłową pielęgnacją pozabiegową.
Podwójne widzenie to kolejne powikłanie, którego ryzyko rośnie wraz z niższymi umiejętnościami osoby wykonującej zabieg.
Inne powikłania należą już do bardzo rzadkich w zakresie zabiegów etsteycznych:
- dysfagia
- suchość oka
- wywijanie powieki
- wyraźny zez
- objawy grypopodobne
- reakcje ogólnoustrojowe
Która toksyna jest najbezpieczniejsza?
Ogólnie wszytkie toksyny zarejestrowane w Polsce są uznawane za tak samo bezpieczne. Ostatnio jednak zaczyna się coraz więcej mówić o roli białek z którymi bywa połączona cząsteczka toksyny botulinowej.
W badaniach wykazano, że powtarzalność zabiegów estetycznych, czyli systematyczne podawanie toksyny botulinowej w klasycznej postaci, czyli z obecnymi białkami kompleksującymi, może po latach wywołać odpowiedź immunologiczną.
Czyli może spowodować powstanie przeciwciał, które będą w przyszłości zmniejszać siłę działania zabiegu. Pojawi się oporność na toksynę botulinową. [1] Badania wykazały, że najprawdopodobniej jest to związane z białkami, które są składnikiem niektórych toksyn : abobotuliny, onabotuliny czy letybobotuliny.
Białka kompleksujące nie występują w preparatch inkobotuliny i nie obserwowano powstawania przeciwciał w trakcie stosowania tej toksyny botulinowej [2]
Podobnie jest w przypadku relabotuliny., która jest pierwszą toksyną pozbawioną kompleksów białkowych w formie płynnej.
Podsumowując, wszystkie toksyny botulinowe zarejestrowane jako lek mają taki sam profiln bezpieczeństwa , natomiast inkobotulina i relabotulina, jako pozbawione białek kompleksujących mają dodatkową zaletę, że redukują ryzyko powstawania przeciwciał i ew niepowodzenia leczenia w przyszłości.
Natomiast toksyny botulinowe niezarejestrowane są w Polsce nielegalne. Ich sprzedaż i stosowanie jest przestępstwem, które podlega nadzorowi Państwowej Inspekcji Farmaceutycznej (PIF), ale również nie spełniając restrykcyjnych norm wymaganych przy rejestracji często są obarczone dużo wyższym ryzykiem poważnych powikłań jak zakażenia, zniekształcające ziarniniaki, zaplenia tkanek, czy reakcjie alergiczne ze wstrząsem anafilaktycznym włącznie.
[1]Arch Plast Surg. 2022 Jan 15;49(1):12–18. doi: Immunogenicity of botulinum toxin
Syeo Young Wee, Eun Soo Park
[2]Biologics. 2010 Dec 9;4:325–332. doi:10.2147/BTT.S14902
Complexing proteins in botulinum toxin type A drugs: a help or a hindrance?
Urgen Frevert, Dirk Dressler
Jakie toksyny botulinowe uzyskały rejestrację w Polsce?
Do dzisiaj, rejestrację uzyskały preparaty:
Onabotulina – Botox® – pierwsza zarejestrowana toksyna , od której wzięła się potoczna nazwa wszystkich zabiegów estetycznych z użyciem toksyny botulinowej: „botoks”
Kolejną onabotuliną jest Vistabel® – to ta sama toksyna co Botox®, różnią się tylko wielkościa ampułki i rejestracją – Botox posiada rejestrację także do leczenia problemów neurologicznych.
Abobotulina – Dysport®, Azzalure® i Alluzience®
Dysport® – stosowany głównie w neurologii ze względu na rejestrację, ale i wielkość opakowania. Azzalure® i Alluzience® – można spotkać w wielu gabinetach lekarskich, gdyż są zarejestrowane właśnie do leczenie problemów estetycznych.
Inkobotulina – Xeomin® i Bocotour® – To pierwsze toksyny pozbawiene białek kompleksujących jakie zostały zarejestrowane w Polsce.
Letybobotulina – Letybo® – jedyna, spośród letybobotulin, która uzyskała rejestrację jako lek w Polsce.
I najnowsza obecnie Relabotulina, , produkowana w technologii pearl – czyli najbardziej oczyszczona forma płynnej toksyny, pozbawiona białek kompleksujących – zarejestrowanym lekiem jest Relfydess®
DOŚĆ CZĘSTO SPOTYKANE, LEKKIE POWIKŁANIA PO BOTOKSIE
.
ZASINIENIA – Tam gdzie używa się igły, drobne zasinienia mogą sie pojawić. Jesli lekarz zastosuje ucisk przy krwawieniiu wielkość zasinienia będzie na pewno mniejsza. Nie występują zawsze i po każdym wkłuciu, ale trzeba się z nimi liczyć.
BOLESNOŚĆ W MIEJSCU WKŁUCIA, NIEWIELKI OBRZĘK – to również dość częste następstwa. Zwykle sa niewielkie i szybko ustępują.
BÓLE GŁOWY – mogą trwać 2-3 dni, i zwykle nie są bardzo nasilone. Nie są objawem żadnych nieprawidłowości. Jest to związane z kurczami mięśniówki, także mięśniówki naczyń podczas „wbudowywania się ” toksyny w zakończenia nerwowe.
.
.
POWIKŁANIA PO BOTOKSIE , KTÓRYCH PRZYCZYNĄ MOŻE BYĆ NIEPRAWIDŁOWA LUB NIEOSTROŻNA TECHNIKA ZABIEGOWA
Poniższe powikłania to powikłania typowe tylko dla toksyny botulinowej.
Chciałabym na początku zaznaczyć, że niektóre z poniższych powikłań, nie muszą być efektem błędu technicznego. Czasem jest to wynikiem nietypowej budowy anatomicznej, a czasem ryzyko jest związane z okolicą. Są bowiem okolice w których praca jednego mięśnia jest ściśle powiązana z pracą innego i jego relaksacja wiąże się ściśle ze zmianą pracy drugiego mięśnia, a tym samym z pewną zmianą mimiki.
Działanie toksyny polega na relaksowaniu, mniej lub bardziej, mięśnia odpowiedzialnego za tworzenie zmarszczek lub działającego w określonym kierunku.
W zakresie leczenia estetycznego, toksyny zwykle zarejestrowane są do leczenia zmarszczek gładzizny (lwia zmarszczka) zmarszczek poprzecznych czoła i zmarszczek bocznych okolic oka (kurze łapki).
Ale to nie jedyne zabiegi estteyczne z zastosoqwaniem botoksu. Lekarz medycyny estetycznej może podawać toksynę także w innych okolicach.
Jest to wówczas działanie „of label”, czyli podanie poza rejestracją, choć nadal usankcjonowane z prawnego i medycznego punktu widzenia.
W takich przypadkach, podawanie toksyny botulinowej w okolicach nosa, policzków, ust, szyi, na linii żuchwy czy w mięsień żwacz wiąże się z blokowaniem mięśni w celu osiągnięcia określonego efektu.
OBNIŻANIE LINII BRWI
To stosunkowo częsty problem, gdyż leczenie zmarszczek poprzecznych czoła to nic innego jak rozluźnianie jedynego mięśnia, który odpowiada za podnoszenie brwi.
U młodych osób, obniżenie linii brwi po zabiegu jest zwykle efektem zastosowania zbyt dużej dawki toksyny botulinowej w stosunku do potrzeb, ale u osób starszych problem jest bardziej złożony.
Po 40rż , 50rż ilość zmarszczek na czole wzrasta, ale równocześnie fizjologicznie obniża się linia brwi, pojawia się coraz więcej wiotkiej skóry na powiekach, a jędrność skóry znacznie się zmniejsza.
W tym momencie, rozluźnianie mięśnia podnoszącego brwi po to, żeby całkowicie usunąć zmarszczki poprzeczne czoła znacznie zwiększa ryzyko obniżenia linii brwi.
Niektórzy pacjenci mylą to z opadaniem powiek, ponieważ mają wrażenie nacisku na oczy i znaczne obniżenie skóry powiek.
LECZENIE:
Po pierwsze zapobieganie. Podczas podawanie toksyny zarówno w zmarszczki poprzeczne czoła jak i zmarszczki między brwiami, lecząc te ostatnie nie powinno się zachowywać tzw. bezpiecznego odstępu 1 cm od brzegu oczodołu, ponieważ powoduje to zwykle rónoczesne działanie na mięsień czołowy i niezamierzone zwiększenie jego relaksacji.
Aby bezpiecznie wykonać niskie podanie (<1cm od obrzegu oczodołu) należy dokładnie zabezpieczać wejście do oczodołu palcem i podawać toksynę bardzo powierzchownie.
Gdy jednek dojdzie do obniżenia linii brwi, jeśli tylko zachowane zostało pewne napięcie spoczynkowe mięśnia czołowego, można podawać toksynę w mięsień okrężny oka, jako antagonisty tego mięśnia.
OBRZĘKI I MALAR BAGS
Leczenie zmarszczek bocznych kątów oczu, zwłaszcza wg. wytycznych zawartych w ulotce, wyłącza dość duży obszar mięśnia okrężnego oka, który jest „pompą” odprowadzającą limfę spod oka.
U niektórych osób, mimo, że zabieg był prawidłowo przeprowadzony, może to prowadzić do zatrzymywania się limfy i tworzenia się obrzęków, zwłaszcza w okolicy jarzmowej.
Objaw ten zwykle jest przejściowy i ustępuje wraz z ustąpieniem relaksacji mięśnia okrężnego, niemniej jednak u niektórych osób, z genetyczną skłonnością do uwidaczniania sie malar bags wraz z wiekiem, może się utrwalić.
Jeszcze większe ryzyko pojawienia się obrzęków występuje u osób, które miały podawany kwas hialuronowy w dolinę łez. Nawet jeśli było to kilka lat wcześniej.
LECZENIE
Zapobieganie: dokładny wywiad w kierunku skłonności do obrzęków, czy obecności kwasu hialuronowego pozwala na wstępne określenie ryzyka pojawienia sie obrzęków po zabiegu z zastosowaniem botoksu.
W przypadku pojawienia się takiego powikłania po botoksie, wskazane jest wykonywanie systematycznego drenażu limfatycznego tej okolicy, aż do ustąpienia działania toksyny botulinowej.
Pomocna jest równiez mezoterapia pzreciwobrzękowa tej okolicy.
Utrwalone malar bags, ze względu na budowę anatomiczną tej okolicy, są dość trudne do leczenia. Pomocne mogą być krótkie nici rewitalizujące, radiofrekwencja mikroigłowa, laseroterapia, a czasem jedynym rozwiązaniem może być chirurgiczna korekta tej okolicy.
OBJAW MEFISTO
Szpiczaste ustawienie brwi po leczeniu zmarszczek gładzizny, a czasem po leczeniu całego czoła to stosunkowo częśto spotykane powikłanie po botoksie. Ale może sie pojawić zarówno po prawidłowym jak i nieprawidłowym podaniu BTXA
Jeśli objaw ujawnia się przed korektą i tylko podczas ruchu unoszenia brwi – nie jest to żadnym problemem. Lekarz podczas wizyty kontrolnej wykonuje korektę. W trakcie wizyty kontrolnej taka korekta jest wręcz bardziej precyzyjna , gdyż łatwo dostosować idealną dawkę do zrelaksowania tych pasm mięśnia czołowego, które odpowiadają za tworzenie trójkątnych brwi.
LECZENIE:
Zapobieganie – można oczywiście starać się od razu, na pierwszym spotkaniu, podawać toksynę botulinową w tzw. punktach „anty-mefisto” i zwykle jest to wystarczające. Jeśli mimo to taki efekt wystąpi należy skorygować to na wizycie kontrolnej.
Jeśli jednak objaw „mefisto” jest obserwowany w spoczynku i jest to wynikiem nadmiernego obniżenia przyśrodkowych końców brwi, wówczas pozostaje tylko czekać na ustąpienie działania toksyny botulinowej. Ewentualnie próbować leczyć poprzez relaksację antagonisty mięśnia czołowego (patrz leczenie obniżenia brwi)
POPRZECZNA ZMARSZCZKA, DOŁEK POD OCZAMI
Jest to niekorzystny estetycznie objaw zbyt mocnej relaksacji mięśnia okężnego oka podczas leczenia zmarszczek bocznego kąta oka.
Dawka nie musi być przekroczona, chodzi raczej o zbyt dużą dawkę w stosunku do masy mięśniowej mięśnia okrężnego oka.
Wg. ulotki dawka przeznaczona na tę okolicę to 4j onabotuliny, letybobotuliny lub incobotuliny lub 10SU abobotuliny lub relabotuliny na punkt, w 3 określonych punktach podania. U szczupłych osób może być to jednak zbyt duża dawka.
Taki objaw można jednak spotkać nawet po mniejszych dawkach.
LECZENIE:
Zapobieganie to próba stosowania najmniejszej skutecznej dawki, ocena siły mięśniowej i ogólnej kondycji pacjenta.
Jeśli taki objaw jednak wystąpi, pozostaje czekać, aż ustąpi najsilniejsze działanie relaksacyjne toksyny botulinowej.
Zabiegi radiofrekwencji bezigłowej, igłowej, stosowanie ciepłych okładów czy masaż mogą oczywiście przyspieszyć regenerację zakończeń nerwowych, ale i tak potrzebny jest czas na pełny powrót ruchomości mięśni zrelaksowanych botoksem.
EKTROPIA POWIEKI, ŁZAWIENIE OKA, SUCHOŚĆ OKA, NIEWYRAŹNE WIDZENIE
Są to 4 różne, choć stosunkowo rzadkie powikłania po botoksie i dotyczą tylko leczenia okolicy oka .
Podczas leczenia zmarszczek okolicy oka takie powikłania są rzadziej spotykane. Częściej mogą się pojawić po neurologicznym leczeniu kurczów powiek ze względu na nieco większe dawki stosowane w tym leczeniu.
EKTROPIA – to brak przylegania powieki do oka na skutek nadmiernego rozluźnienia mięśnia okrężnego oka, zwłaszcza jeego brzegu spojówkowego, poczas podawania botoksu w dolną powiekę.
LECZENIE.
Nie da się w krótkim czasie przywrócić siły mięśniowej mięśnia okrężnego oka, dlatego pacjent musi pozostawac pod opieką lekarza okulisty i zabezpieczać oko lekami ochronnymi.
ŁZAWIENIE – może również wystąpić podczas leczenia dolnej powieki oka, gdy mięsień okrężny, który ma za zadanie „zasysać” łzy z oka jest nadmiernie zrelaksowany i nie spełnia swojej funkcji.
LECZENIE:
Brak – można jedynie pielęgnować skórę wokół oczu podrażnioną nadmiernym łzawieniem do czasu ustąpienia działanie toksyny botulinowej.
SUCHOŚĆ – może występować przy dyfuzji toksyny do okolicy woreczka łzowego zmniejszając produkcję łez.
LECZENIE:
Systematyczne stosowanie „sztucznych łez” do czasu ustapienia działania botoksu.
NIEWYRAŹNE WIDZENIE – to efekt dyfuzji toksyny do któregoś z mięśni okoruchowych, co powoduje problem z odpowiednim ustawianiem gałek ocznych celem ostrego widzenia. Mimo, że zwykle ten objaw najbardziej niepokoi pacjentów, jest tylko przejściowym, niegroźnym dyskomfortem, który ustępuje całkowicie po przywróceniu siły danego mięśnia okoruchowego.
przed i po podaniu leku sympatykomimetycznego.
JAAD Case ReportsVolume 22, April 2022, Pages 96-98 Case report:Eyelid ptosis following botulinum toxin injection treated with brimonidine 0.33% topical gel. Ghadah F. Alotaibi MD, Sara F. Alsukait MD, Hanan H. Alsalman MD, Mohammed G. Turkmani MD
OPADANIE POWIEKI – ptoza.
Przyczyną jest niezamierzona dyfuzja lub bezpośrednie podanie do mięśnia dźwigacza powieki górnej.
Taki efekt powstaje, gdy toksyna botulinowa przemieści się z okolicy leczonej (nad brwiami lub pod brwiami) do wnętrza oczodołu i niezamierzenie zrelaksuje dźwigacz powieki.
Aby maksymalnie zredukować ryzyko tego powikłania podanie toksyny w okolicy np mięśnia marszczącego brwi musi odbywać się w określony sposób – nie tylko należy zabezpieczać palcem wejście do oczodołu, ale również pilnować bardzo powierzchownego podawania w okolicy dystalnego końca mięśnia marszczącego brwi.
LECZENIE:
1. można czekać – jeśli jest to efekt dyfuzji przezprzegrodowej – efekt utrzymuje się krócej niż efekty estetyczne. Około 4-6 tyg.
Jeśli jest to podanie bezpośrednio do mięśnia – efekt niestety będzie się utrzymywał dłużej.
2. Wsparciem w czasie występowania ptozy może być podawanie leku sympatykomimetycznego w kroplach (zobacz foto) do czasu, aż relaksacja ustąpi.
3. Dodatkowym wsparciem może być próba relaksacji spojówkowego brzegu mięśnia okrężnego oka, jako antagonisty mięśnia dźwigacza.
WYBRZUSZNIE MIĘŚNIA ŻWACZA
To objaw niepełnego zrelaksowania mięśni żwaczy podczas leczenia bruksizmu.
Opisuję ten efekt, gdyż mimo, że nie jest to faktyczne powikłanie po botoksie, to jeśli nie zostanie skorygowane na wizycie kontrolnej, pozostanie nieestetycznym wybrzuszaniem się policzka widocznym podczas żucia,
Mięsień żwacz składa się z dwóch pasm, powierzchownego i głebokiego, o nieco innym przebiegu.
Podczas relaksacji tego mięśnia może się zdarzyć, że włókna powierzchowne nie zostaną wystarczająco zrelaksowane. Podczas próby napinania mięśnia pojawia się wówczas nietypowe wybrzuszenie.
LECZENIE
Na wizycie kontrolnej wykonuje się korektę, podając określoną dawkę dokładnie w napinające się pasma mięśnia.
KWADRATOWA TWARZ
Nieestetyczny, nieoczekiwany przez pacjenta, kwadratowy kształ twarzy z dodatkowym podkreśleniem „chomików”, który może się ujawnić po leczeniu mięśni żwaczy.
W przypadku leczenia bruksizmu, efekt leczniczy jest ważniejszy od efektu estetycznego, ale już w przypadku zabiegów wykonywanych w celu wyszczuplenia twarzy (to zwykle te same miejsca podania) niestetyczna zmiana kształtu jest problemem.
LECZENIE
Brak.
Należy zapobiegać temu powikłaniu poprzez dokładną kwalifikację pacjenta, gdyż nie każdy kształt twarzy nadaje się do wyszczuplania poprzez zmniejszenie masy żwaczy.
W przypadku tendencji do niekorzystnego kształtu twarzy po leczeniu bruksizmu – można rozważyć zamiennie terapię tropokolagenem o działaniu relaksującycm i regenerującym, który nie powoduje takich zmian w objętości mięśnia żwacza.
NIEDOMKANIE UST PO LIP FLIP
LIP FLIP to nazwa zabiegu z zastosowaniem botoksu, który ma na celu nieznaczne powiększenie ust za pomocą odpowiedniego podania botoksu.
Polega na zrelaksowaniu brzegu mięśnia okrężnego ust, co skutkuje większą widocznością czerwieni wargowej.
Problem pojawia się, gdy jest zastosowana zbyt duża dawka botoksu, co skutkuje zaburzeniami zamykania ust. Utrudnione jest wówcza picie, jedzenie, płukanie zębów, a picie przez słomkę czy gwizdanie, są całkowicie niemożliwe.
Ciężko postawić dokładną granicę między spodziewanym osłabieniem tego mięśnia, tolerowanym ze względu na korzystny efekt estetyczny a powikłaniem.
I tak jak problem z piciem oprzez słomkę można zaakceptować, tak problem z utrzymaniem jedzenia w ustach podczas żucia – jest już trudny do zaakceptowania.
LECZENIE.
Brak – trzeba czekać na powrót siły mięśnia okrężnego ust.
ASYMETRIE
Wszelkiego rodzaju asymetrie, które moga pojawić sie po leczniu różnych okolic twarzy toksyną botulinową, to efekt różnej siły mięśniowej mięśni po dwóch stronach twarzy.
Część takich asymetrii to efekt różnej odpowiedzi na tę samą dawkę po jednej lub drugiej stronie, ale do powikłań na pewno można zaliczyć niezamierzoną dyfuzję do mięśnia, którego nie zamierzaliśmy leczyć.
Np. dyfuzja do mięśnia jarzmowego podczas leczenia kątów bocznych oka, powoduje aymetrię uśmiechu i opadanie kącika ust.
Asymetrię uśmiechu można obserwować również, gdy dojdzie do dyfuzji do mięśnia śmiechowego podczas leczenia mięśni żwaczy lub po dyfizji do mięśnia obniżacza wargi dolnej podczas leczenia DAO.
Część asymetrii można korygować za pomocą odpowiedniego podania botoksu w anatagonistę lub po prostu po drugiej stronie twarzy, ale część asymetrii nie jest możliwa do szybkiej korekcji.
Na szczeście są one tylko wynikiem tymczasowego osłabienia mięśni, a nie uszkodzenia nerwów, więc są całkowicie odwracalne wraz z ustapieniem działania botoksu.
RZADKIE POWIKŁANIA PO BOTOKSIE , W TYM RÓWNIEŻ PO NIEZAREJESTROWANYCH PREPARATACH SPOTYKANYCH W NIEMEDYCZNYCH GABINETACH
Report of Allergic Reaction After Application of Botulinum ToxinJune 2015 Aesthetic surgery journal / the American Society for Aesthetic Plastic surgery 35(5) DOI:10.1093/asj/sju105
ODCZYNY ALERGICZNE – Najczęściej opisywane są po prepatach toksyny botulinowej o nieznanym pochodzeniu lub nielegalnie sprowadzanej. Łagodne odczyny alergiczne zwykle łatwo leczyć lekami antyhistaminowymi i ew sterydami. Ale trzeba pamietać o możliwości wystąpienia ciężkich reakcji alergicznych z wstrząsem anafilaktycznym włącznie. Wówczas konieczne jest włączenie leczenia przeciwwstrząsowego wg wytycznych.
LECZENIE: leki antyhistaminowe, sterydy, w przypadku wstrząsu anafilaktycznego: leczenie wg wytycznych (pomoc, adrenalina, deksametazon, płynoterapia, salbutamol)
IMAGES IN ALLERGYVolume 8, Issue 5P1710-1711May 2020
Granulomas Induced by Botulinum Toxin
Pedro Giavina-Bianchi, Mara Giavina-Bianchi,
ZAPALENIE ZIARNINIAKOWE – z licznymi makrofagami nabłonkowymi i wielojądrzastymi olbrzymimi komórkami Langhansa bez śladów martwicy, czynników zakaźnych lub widocznego materiału ciała obcego w badaniu polaroskopowym.
- reakcja na ciało obce ?
- Sarkoidoza skórna?
LECZENIE: sterydy, metotreksat
Pyoderma gangrenosum‐like lesions provocated by botulinum injections Dermatologic Therapy . February 202033(6) DOI:10.1111/dth.13227 Authors: Agnieszka Owczarczyk-Saczonek Natalia Zdanowska Beata Wańczyk‐Dręczewska Ewa Wygonowska
PYODERMIA ZGORZELINOWA –jest chorobą zapalną, charakteryzującą się masywnym niszczącym naciekiem z neutrofilów oraz z wtórnym uszkodzeniem naczyń. Owrzodzenia są bolesne. Przebieg choroby może być piorunujący i w przypadkach nieleczonych może odsłaniać mięśnie, nerwy, powięź, a nawet kość. często współinstnieje z chorobami typu choroba Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, rzs lub zzsk.
LECZENIE -leczenie choroby zasadniczej, pielęgnacja owrzodzeń, glikokortykosteroidy, cyklosporyna. Skuteczne mogą być także immunoglobuliny dożylne.
FOTO: PYODERMIA ZGORZELINOWA PO NIEZAREJESTROWANYM W POLSCE PRPEARACIE TOKSYNY BOTULINOWEJ.
ZAPALENIE NACZYŃ – reakcja immunologiczna po preparacie niezarejestrowanym w Iranie (w Polsce preparat równiez nie jest zarejestrowany i ze względu na jakośc nie otrzymałby takiej rejestracji)
LECZENIE: leki antyhistaminowe i sterydoterapia.
FOTO: VASCULITIS – PO PRPEARACIE TOKSYNY BOTULINOWEJ O NISKIEJ JAKOŚCI I STOPNIU LABORATORYJNEGO OCZYSZCZENIA.
Podsumowując, chcę jeszcze raz podkreślić. Toksyna botulinowa jest bezpiecznym lekiem pod warunkiem, że pochodzi ze sprawdzonego źródła i jest podawana przez specjalistę.
Powikłania mogą występować, ale te najbardziej drastyczne są niezmiernie rzadkie i do tej pory nieopisywane po preparatach stosowanych przez lekarzy.
Chiałam jednak, abyście byli świadomi faktycznych powikłań, które mogą pojawić się po zabiegach z zastosowaniem botoksu, z czego mogą wynikać i jakie są możliwości ich leczenia.
Mam nadzieję, że ten artykuł pozwoli Wam spokojnie, ale i odpowiedzialnie podejść do zabiegów, które mogą sprawić wiele dobrego swoimi efektami zarówno estetycznymi, jak i leczniczymi.
Grażyna Walkowicz
Najnowsze komentarze